Ναός Ρώμης και Αυγούστου (μετά το 19 π.Χ.)

Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο πραγματοποιήθηκαν ελάχιστες τροποποιήσεις πάνω στην Ακρόπολη. Εκτός από διάφορες επεμβάσεις συντήρησης, με κυριότερη την επισκευή του Ερεχθείου ύστερα από πυρκαγιά, το μοναδικό καινούργιο κτίσμα ήταν ο Ναός της Ρώμης και του Αυγούστου.

Ο ναός αυτός είχε κυκλική κάτοψη και ήταν «μονόπτερος», δηλαδή δεν διέθετε σηκό πίσω από τις κολώνες. Στο εσωτερικό του στεγαζόταν πιθανότατα ένα σύμπλεγμα αγαλμάτων του Αυγούστου και της προσωποιημένης Ρώμης. Είχε κυκλική κάτοψη διαμέτρου 8,6 μέτρων, ύψος 7,3 μέτρα και αποτελούνταν από 9 ιωνικούς κίονες. Ήταν εξολοκλήρου κατασκευασμένος από πεντελικό μάρμαρο και στεκόταν πιθανότατα 23 μέτρα ανατολικά του Παρθενώνα. Μια άλλη θεωρία τον τοποθετεί ανατολικά του Ερεχθείου.

Κατασκευάστηκε στα τέλη του 1ου αιώνα π.Χ., σίγουρα μετά το 27 π.Χ., οπότε ο Οκταβιανός είχε πάρει τον τίτλο του Αυγούστου. Πιθανότερη χρονολογία κατασκευής του είναι ανάμεσα στο 17 και 10 π.Χ. Είναι πιθανό ότι οι Αθηναίοι τον κατασκεύασαν ώστε να έχουν την ευμένεια του

αυτοκράτορα, σε μία περίοδο δύσκολη πολιτικά για τις σχέσεις Αθήνας-Ρώμης.

Το μνημείο μπορει να ταυτιστεί με ακρίβεια καθώς διασώζεται η ακόλουθη επιγραφή σε κομμάτι του επιστυλίου του:

[Ο Δ]ΗΜΟΣ ΘΕΑΙ ΡΩΜΗΙ ΚΑΙ Σ[ΕΒΑΣΤ]ΩΙ ΚΑΙΣΑΡΙ ΣΤΡΑ[ΤΗΓΟΥ]ΝΤΟΣ [...] ΟΠΛΙΤΑΣ ΠΑΜΜΕΝΟΥΣ ΤΟΥ ΖΗΝΩΝΟΣ ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΥ ΙΕΡΕΩΣ ΘΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΣΕΒΑΣΤΟΥ ΣΩΤΗΡΩΣ ΕΠ ΑΚΡΟΠΟΛΕΙ ΕΠΙ ΙΕΡΕΙΑΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΟΛΙΑΔΟΣ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΑΣΚΛΗΠΙΔΟΥ ΑΛΑΙΕΩΣ ΘΥΓΑΤΡΟΣ ΕΠΙ ΑΡΧΟΝΤΟΣ ΑΡΗΟΥ [...]ΟΡΙΩΝΟΣ ΠΑΙΑΝΙΕΩΣ Ο δήμος [αφιερώνει τον ναό] στη θεά Ρώμη και στον Σεβαστό Καίσαρα, όταν ήταν στρατηγός των οπλιτών ο [...] και ιερέας της θεάς Ρώμης και Σεβαστού Σωτήρα στην Ακρόπολη ο Παμμένης του Ζήνωνα από τον Μαραθώνα και ιέρεια της Αθηνάς Πολιάδος η Μεγίστη, κόρη του Ασκληπίδη από τις Αλές, επί άρχοντα Αρήου γιου του [...]ορίωνα από την Παιανία

 

Ο ναός διέθετε δικό του ιερέα, όπως μαρτυράται από τους ενεπίγραφους θρόνους στο θέατρο του Διονύσου νότια της Ακρόπολης: [ΙΕΡΕΩΣ] ΘΕΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΕΠ’ ΑΚΡΟΠΟΛΕΙ.

Οι κίονες του ναού αντιγράφουν με λεπτομέρεια τους κίονες του Ερεχθείου, γεγονός που καθιστά πιθανή την κατασκευή του από τον αρχιτέκτονα και το συνεργείο που είχε αναλάβει την αποκατάσταση του Ερεχθείου μετά την πυρκαγιά.

Τα μέλη του ναού σώζονται σε αφθονία ανατολικά του Παρθενώνα και σε σχετικά καλή κατάσταση.

Πίσω στο ευρετήριο κτηρίων