Χορηγικό Μνημείο Θρασύλλου (320 και 270 π.Χ.)

Το έτος 320/319 π.Χ. ο Θράσυλλος, εύπορος Αθηναίος κατασκεύασε το χορηγικό του μνημείο πάνω ακριβώς από το Θέατρο του Διονύσου. Όπως και όλα τα χορηγικά μνημεία, και αυτό χτίστηκε για να στεγάσει τον τρίποδα, το τρόπαιο νίκης στους δραματικούς αγώνες που διεξάγονταν στο θέατρο. Ο Θράσυλλος ήταν χορηγός και είχε χρηματοδοτήσει τους νικητές των αγώνων που πραγματοποιήθηκαν εκείνη τη χρονιά.

Το μνημείο χτίστηκε στην λαξευμένη πλευρά του βράχου της Ακρόπολης στο πλέον περίοπτο σημείο. Κάλυπτε την είσοδο ενός σπηλαίου. Στην κορυφή του μνημείου έστεκε ο χάλκινος τρίποδας που έλαβε ως βραβείο ο Θράσυλλος. Πενήντα χρόνια αργότερα, το 270 π.Χ., ο γιος του Θρασύλλου, ο Θρασυκλής κέρδισε δύο θεατρικούς αγώνες και προσέθεσε στο μνημείο του πατέρα του τους δικούς του τρίποδες. Επιπλέον, στο κεντρικό σημείο έστησε μαρμάρινο άγαλμα του θεού Διονύσου.

Το μνημείο μαζί με τη σπηλιά, μετατράπηκε κατά τους χριστιανικούς χρόνους σε εκκλησία με την ονομασία «Παναγιά η Σπηλιώτισσα». Διατηρήθηκε σε άριστη κατάσταση για πάνω από 2000 χρόνια, μέχρι που το 1827, κατά την πολιορκία της Ακρόπολης από τον Τούρκο στρατηγό Κιουταχή, ανατινάχθηκε από οβίδα.

Το άγαλμα του Διονύσου είχε αφαιρέσει ο λόρδος Έλγιν και εκτίθεται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο.

Το 2017 αναστηλώθηκε μεγάλο μέρος του.