Η Ελληνιστική Ακρόπολη (323-86 π.Χ.)
Την ελληνιστική περίοδο τα μνημεία στην Ακρόπολη διατηρούν τη λειτουργία τους. Ελάχιστες αλλαγές παρατηρούνται στα κτήρια, όμως τα αναθήματα, κυρίως γλυπτά, πληθαίνουν.
Ελληνιστικές προσθήκες στην Ακρόπολη
Την Ελληνιστική περίοδο λίγες μόνο αλλαγές παρατηρούνται στον βράχο της Ακρόπολης. Το μόνο νέο κτήριο είναι η επέκταση της ανατολικής στοάς του Ιερού της Βραυρωνίας Αρτέμιδος προς βορρά. Πολλά γλυπτά αναθήματα στήνονται στον χώρο από ηγεμόνες των ελληνιστικών βασιλείων. Τρία από αυτά ξεχωρίζουν.
Το σημαντικότερο είναι το ανάθημα του βασιλιά της Περγάμου Αττάλου Α’. Ήταν μία σειρά χάλκινων αγαλμάτων που απεικόνιζαν τη μάχη μεταξύ Ελλήνων και Γαλατών, ρωμαϊκά μαρμάρινα αντίγραφα των οποίων σώζονται σε πολλά μουσεία της Ευρώπης. Τα έργα αυτά (αντίγραφα μεγαλύτερων που βρίσκονταν στην Πέργαμο), στήθηκαν νότια του Παρθενώνα, δίπλα στο τείχος, το διάστημα μεταξύ 230-220 π.Χ.. Τα δύο άλλα αγάλματα ήταν δύο τέθριππα στημένα πάνω σε γιγάντιους πεσσούς. Το ένα από αυτά ήταν ανάθημα του βασιλιά Ευμένη Β’ της Περγάμου για τη νίκη του στα Παναθήναια (178 π.Χ.) και βρισκόταν δυτικά ακριβώς από την Πινακοθήκη των Προπυλαίων, όπου και το μεγάλο βάθρο είναι ορατό σήμερα. Άλλο ένα σχεδόν πανομοιότυπο στήθηκε στην βορειοανατολική πλευρά του Παρθενώνα καλύπτοντας όλη τη γωνία του ναού. Ήταν αφιερωμένο είτε πάλι στον Ευμένη Β’, είτε στον Άτταλο Β’. Ένα ιδίου τύπου τέθριππο με πεσσό στήθηκε την ίδια εποχή μπροστά από τη στοά του Αττάλου στην Αγορά.
Η στοά της Βραυρωνίας Αρτέμιδος με την ελληνιστικής περιόδου προέκταση στα αριστερά.
Το τέθριππο των Προπυλαίων. Στα τέλη του 1ου αι. π.Χ. η αρχική επιγραφή απολαξέυτηκε και το μνημείο αφιερώθηκε εκ νέου στον Μάρκο Αγρίππα, τον στρατηγό και γαμπρό του Οκταβιανού Αυγούστου.
Το τέθριππο στην ΒΔ γωνία του Παρθενώνα. Αρχικά ήταν αφιερωμένο στον Ευμένη Β ή στον Άτταλο Β'. Το 31 π.Χ. όμως, αφιερώθηκε στον Οκταβιανό Αύγουστο.
Η Νότια Κλιτύς της Ακρόπολης
Πολλά έργα πραγματοποιήθηκαν στη νότια πλαγιά της Ακρόπολης. Πολλά καινούργια χορηγικά μνημεία στήθηκαν με βασικότερο αυτό του Νικία. Κατασκευάστηκε το 319 π.Χ. και είχε την μορφή πρόστυλου εξάστυλου ναού. Το 170 π.Χ. χτίστηκε κατά μήκος της νότιας πλευράς της Ακρόπολης η Στοά του Ευμένη. Ήταν και αυτή προσφορά του Ευμένη Β’ και χρησίμευε στην προστασία των θεατών του Θεάτρου του Διονύσου από κακοκαιρία. Ήταν διώροφη, δωρικού ρυθμού, με περγαμηνού τύπου κιονόκρανα στις εσωτερικές κιονοστοιχίες.
The stoa of Eumenes (170 BC) was 163 metres long and 17.65 metres wide. It was probably destroyed by the invasion of the Heruli in 267 AD. Its material was used for the Late Roman wall of the city.
Το μνημείο του Νικία δίπλα ακριβώς από το ανατολικό άκρο της στοάς του Ευμένη. Σύμφωνα με την επιγραφή του επιστυλίου του, το έστησε ο θεατρικός χορηγός Νικίας του Νικοδήμου, επί άρχοντος Νεαίχμου (319 π.Χ.). Το 237 μ.Χ. το οικοδομικό του υλικό χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή της Ρωμαϊκής πύλης της Ακρόπολης (πύλη Βeulé) που υπάρχει ακόμα σε άψογη κατάσταση.
